Ngày trước, khi ôn thi đại học có một thầy mà tôi rất nể trọng
đã dạy cho chúng tôi bí quyết làm văn dựa vào các công thức có sẵn. Nay xin
trình bày sơ lược lại kinh nghiệm đó cho các bạn còn đang đi học tham khảo
thêm, chắc chắn với các công thức này bạn không phải lo lắng đến việc không tìm
ra ý tưởng viết văn nữa, mà bạn chỉ còn phải lo chọn lọc, sắp xếp các ý tưởng của
mình tìm được.
Cơ bản của phương pháp này là các công
thức dễ nhớ, dựa vào các công thức này mà người viết có thể tìm ý, xây dựng
khung ý tưởng dồi dào cho bài viết, do đó việc luyện thi đại học môn Văn trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Làm văn ai cũng biết có 3 phần Mở bài -
Thân bài - Kết luận:
1. Mở bài
Là chìa khóa cho toàn bộ bài văn, phần mở
bài gồm có 3 phần:
Gợi - Đưa - Báo: tức là GỢI ý ra vấn đề cần
làm - sau khi gợi thì ĐƯA vấn đề ra - cuối cùng là BÁO - tức là phải thể hiện
cho biết mình sẽ làm gì.
Khó nhất là phần gợi ý dẫn dắt vấn đề,
có 3 cặp/6 lối để giải quyết như sau:
Tương đồng/tương phản : đưa ra một vấn đề
tương tự/hoặc trái ngược để liên tưởng đến vấn đề cần giải quyết, sau đó mới tạo
móc nối để ĐƯA vấn đề ra, cách này thường dùng khi cần CM-GT-BL về câu nói, tục
ngữ, suy nghĩ.
Xuất xứ/đại ý: dựa vào thông tin xuất xứ/
đại ý để dưa vấn đề ra, cách này thường dùng cho tác phẩm/tác giả nổi tiếng.
Diễn dịch/ quy nạp: cách này thì cũng
khá rõ về ý nghĩa rồi.
2. Thân bài
Thân bài thực chất là một tập hợp các đoạn
văn nhỏ nhằm giải quyết một vấn đề chung. Để tìm ý cho phần thân bài thì có thể
dùng các công thức sau đây để đặt câu hỏi nhằm tìm ý càng nhiều và dồi dào càng
tốt, sau đó có thể sử dụng toàn bộ hoặc một phần ý tưởng để hình thành khung ý
cho bài văn:
Đối với Giải thích: Gì - Nào - Sao - Do
- Nguyên - Hậu
Đối với Chứng minh: Mặt - Không - Giai -
Thời - Lứa
2.1 Đối với Giải thích: Gì - Nào - Sao -
Do - Nguyên - Hậu
Gì: Cái gì, là gì
Nào: thế nào
Sao: tại sao
Do: do đâu
Nguyên: nguyên nhân
Hậu: hậu quả
Hãy tưởng tượng vấn đề của mình vào
khung câu hỏi trên, tìm cách giải đáp câu hỏi trên với vấn đề cần giải quyết
thì bạn sẽ có một lô một lốc các ý tưởng.
2.2 Đối với Chứng minh: Mặt - Không -
Giai - Thời - Lứa
Mặt: các mặt của vấn đề
Không: không gian xảy ra vấn đề (thành
thị, nông thôn, việt nam hay nước ngoài...)
Giai: giai đoạn (vd giai đoạn trước
1945, sau 1945..)
Thời: thời gian - nghĩa hẹp hơn so với
giai đoạn (có thể là, mùa thu mùa đông, mùa mưa mùa nắng, buổi sáng buổi chiều..)
Lứa: lứa tuổi (thiếu niên hay người già,
thanh niên hay thiếu nữ...)
2.3 Hình thành đoạn văn từ khung ý tưởng
Sau khi dựa vào công thức bạn hình thành
được khung ý tưởng, điều tiếp theo là từ từng ý tưởng đó ta triển khai ra các
đoạn văn hoàn chỉnh. Cách triển khai đoạn văn dùng công thức.
Nào - Sao - Cảm
Nào: thế nào
Sao: tại sao
Cảm: cảm xúc, cảm giác, cảm tưởng của bản
thân
Cứ như vậy bạn sẽ có nhiều đoạn văn, các
đoạn văn này hợp lại là thân bài.
3. Kết bài
Có công thức Tóm - Rút - Phấn để thực hiện
phần này:
Tóm: tóm tắt vấn đề
Rút: rút ra kết luận gì
Phấn: hướng phấn đấu, suy nghĩ riêng của
bản thân
Như vậy trên đây là những kinh nghiệm cô
đọng nhất về cách tìm ý cho bài văn dựa vào công thức, phương pháp này do thầy
giáo dạy tôi hướng dẫn, ông đã áp dụng để giảng dạy học sinh từ những
năm 60 của thế kỷ trước, tới nay vẫn còn hiệu quả và có thể áp dụng cho các bạn trong quá trình ôn thi đại học môn Văn.
Nguồn: Sưu tầm
Đăng nhận xét