Trong công bố của Bộ GD-ĐT về các môn
thi tốt nghiệp THPT năm 2014 có môn Địa lí. Đây là môn thi không khó để đạt điểm
cao nếu có cách ôn tập và làm bài hiệu quả.
Phải nắm vững cấu trúc đề thi
Đề thi Địa lí thường có 2 phần là lý
thuyết và thực hành. Phần lý thuyết có 4 dạng đề: thứ nhất là phần “trình bày”. Phần này nhằm kiểm tra sự
ghi nhớ kiến thức của học sinh. Ví dụ: nêu ý nghĩa vị trí địa lý nước ta, nêu đặc
điểm chung địa hình Việt Nam, trình bày đặc điểm tự nhiên của đồng bằng sông Cửu
Long...
Thứ hai, phần “phân tích chứng minh”. Ví
dụ: phân tích những thuận lợi khó khăn trong phát triển cà phê ở nước ta; phân
tích các thế mạnh, hạn chế về tự nhiên và ảnh hưởng của nó đến sự phát triển
kinh tế - xã hội ở đồng bằng sông Cửu Long; chứng minh rằng nước ta có nhiều
thành phần dân tộc...
Thứ ba, phần “so sánh”. Với dạng này, học
sinh cần có thao tác tổng hợp kiến thức để so sánh, vạch ra sự giống và khác
nhau giữa các sự vật hiện tượng địa lý. Ví dụ: So sánh sự khác biệt về địa hình
giữa miền Đông Bắc và Tây Bắc; đặc điểm tự nhiên đồng bằng sông Hồng và đồng bằng
sông Cửu Long có gì giống và khác nhau; so sánh hai vùng trọng điểm sản xuất
cây công nghiệp Đông Nam Bộ và Tây Nguyên ở nước ta...
Và thứ tư là phần “giải thích”. Với dạng
này, học sinh không chỉ thuộc bài mà còn phải biết vận dụng kiến thức để giải
thích. Ví dụ: tại sao phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở đồng bằng
sông Hồng; tại sao phải đặt vấn đề sử dụng hợp lý và cải tạo tự nhiên ở đồng bằng
sông Cửu Long; tại sao phải đặt vấn đề khai thác lãnh thổ theo chiều sâu ở Đông
Nam Bộ...
Phần kỹ năng gồm có: Vẽ lược đồ khung bản
đồ Việt Nam và điền đối tượng địa lý trên đó; kỹ năng vẽ biểu đồ. Thông thường
các dạng biểu đồ phải vẽ là biểu đồ cột, biểu đồ đường (đồ thị), biểu đồ tròn,
biểu đồ miền, biểu đồ kết hợp (cột và đường); kỹ năng phân tích bảng số liệu,
tìm ra quy luật, mối liên hệ giữa các số liệu, rút ra nhận xét.
Đừng quá lo lắng!
Hai tháng còn lại từ nay đến khi thi tốt
nghiệp không dài, nhưng đủ thời gian để các em ôn tập tốt, điều quan trọng là
phải biết cách học. Cần học chắc, nắm ý cơ bản. Với lý thuyết, học sinh cần ôn
tập theo các chuyên đề. Ví dụ: chuyên đề tự nhiên Việt Nam; dân cư xã hội; các
ngành kinh tế, các vùng kinh tế. Các em nên lập các bảng biểu tổng kết ngắn gọn
để dễ ôn tập.
Trong quá trình học, cần luôn bám theo
Atlat, bởi Atlat là tài liệu quan trọng học sinh được sử dụng trong phòng thi,
nên việc sử dụng Atlat thường xuyên sẽ không chỉ giúp ghi nhớ, khắc sâu kiến thức
mà còn củng cố kỹ năng sử dụng Atlat để huy động tốt kiến thức để làm bài thi.
Cũng cần tránh tư tưởng ỷ lại vào Atlat, bởi không rèn luyện kỹ năng khai thác
Atlat thì sẽ lúng túng, cộng với tâm lý thi căng thẳng sẽ không khai thác được
hết các nội dung trong đó.
Đề thi chắc chắn có phần vẽ biểu đồ nên
học sinh cũng cần chú trọng rèn luyện cách vẽ biểu đồ. Với số liệu nào, lệnh đề
thế nào thì vẽ biểu đồ gì thích hợp. Rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ nhuần nhuyễn
để sao cho chính xác, thẩm mỹ và nhanh chóng, tránh mất thời gian.
Trong quá trình làm bài thi, học sinh cần
nhận dạng, phân loại đề thi thuộc loại nào, yêu cầu của đề là gì để định hướng
làm bài, tránh bị lạc đề, không trả lời thừa cũng không trả lời thiếu... Mỗi một
lệnh đề, học sinh cần có cách huy động kiến thức khác nhau. Cần bao quát đề thi, xem đề có mấy câu hỏi,
biểu điểm thế nào để có hướng phân bổ thời gian làm bài, tránh sa đà vào một số
câu mà bỏ qua các câu còn lại.
Học sinh cần phác thảo đề cương cho từng
câu hỏi trước khi làm bài. Đề cương vạch ra các ý chính cần trình bày. Lưu ý
làm dạng “đề cương mở”, các ý cách nhau một đoạn để sẵn sàng điền tiếp ý khác
khi chợt nghĩ ra. Điều này rất quan trọng, giúp học sinh làm bài không bị lạc đề,
thiếu ý.
Sau khi có đề cương, học sinh sắp xếp ý
viết cho logic, ngắn gọn, dễ hiểu. Không nên viết lan man, nên nhớ không phải cứ
bài dài là đạt điểm cao. Nên tách ý rõ ràng, có thể đánh số theo thứ tự, ý
chính 1, 2, 3..., ý nhỏ a, b, c... Điều này dễ gây thiện cảm cho người chấm và
học sinh dễ đạt điểm cao.
Theo Vũ Quốc Lịch
(Giáo viên môn Địa lí - trường THPT
chuyên Hà Nội - Amsterdam)
(Thanh Niên)
Đăng nhận xét